Jeżeli rolnik prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie pobiera rentę unijną, nie może się ubezpieczać w KRUSie.

Podatnik założył przedsiębiorstwo w 1984 roku. Został wówczas objęty przez ZUS ubezpieczeniem społecznym. Kiedy 2 lata później zakupił gospodarstwo rolne (1,52 hektara) i zaczął opłacać składki KRUSowskie, otrzymał decyzję od ZUS, zgodnie z którą, nie podlegał od tego momentu ubezpieczeniom społecznym w powszechnym systemie.

W 2008 roku uzyskał na 10 lat prawo do renty strukturalnej (na mocy decyzji wydanej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). W ten sposób został zabezpieczony finansowo do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. W tym samym czasie złożył oświadczenie do KRUS, w którym zadeklarował, że nadal chciałby podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, gdyż uzyskał prawo do świadczenia unijnego. W związku z tym otrzymał 2 decyzje:

• Jedna powiadamiała o ustaniu podlegania ubezpieczeniu w KRUS, ponieważ zainteresowany przestał prowadzić gospodarstwo rolne oraz pozyskał prawo do unijnego świadczenia
• Na mocy drugiej zaś został znów objęty ubezpieczeniem w KRUSie , ale jako rolnik prowadzący działalność gospodarczą

Natomiast według decyzji ZUSu  powinien jednak podlegać ubezpieczeniu w systemie powszechnym.

Rolnik odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, co skończyło się wygraną w Sądzie I instancji. W uzasadnieniu wyroku sąd orzekł, że rolnik nie może zostać zobowiązany do ubezpieczania się w ZUSie wyłącznie z tego powodu, że jest przedsiębiorcą. Skoro otrzymuje rentę strukturalną i równocześnie prowadzi działalność gospodarczą o charakterze pozarolniczym zachował nadal możliwość dokonania wyboru ubezpieczenia społecznego. Mało tego – renta unijna zapewnia mu prawo do odprowadzania składek do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jak to przedstawia zapis w art. 16, ust.1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2013, poz. 1403).

ZUS nie uznał takiej argumentacji i wniósł skargę do Sądu II Instancji, który również przychylił się do stanowiska rolnika.

Kiedy jednak Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł kasację do Sądu Najwyższego, ten uznał ją za zasadną i wcześniejszy wyrok został uchylony. Według Sądu Najwyższego bezpodstawne jest obejmowanie rolniczym ubezpieczeniem osoby pobierającej rentę unijną i jednocześnie prowadzącą działalność gospodarczą. Orzekł też, że nie można prawa do świadczenia z tytułu niezdolności do pracy równać z rentą strukturalną. Renty z powszechnych ubezpieczeń są bowiem przyznawane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tymczasem renty strukturalne finansuje Unia Europejska. Zatem ten, kto otrzymuje rentę unijną, powinien prowadząc firmę opłacać składki do ZUS, ponieważ z powodu zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego utracił możliwość dokonywania wyboru między ZUS, a KRUS.

Wyrok Sądu Najwyższego z 13 września 2013 (sygn. akt. I UK 75/13).