Nowelizacja Kodeksu cywilnego wprowadzi zasadę odpowiedzialności z dobrodziejstwem inwentarza, czyli do wysokości aktywów spadkowych. Dzięki temu spadkobiercy będą bezpiecznie mogli przejmować spadek – bez ryzyka ponoszenia nieograniczonej odpowiedzialności za długi zmarłego.

Najistotniejsza zmianą w kwestii zwiększenia bezpieczeństwa dziedziczenia jest korekta w art. 1015, par. 2 Kodeksu cywilnego. Odnosi się ona do odpowiedzialności za długi, która spoczywa na spadkobiercach.

W chwili obecnej zastosowanie ma zasada odpowiedzialności nieograniczonej (o ile spadkobierca nie złoży odpowiedniej deklaracji), przez którą należy rozumieć konieczność spłacenia długów spadkodawcy nawet, jeżeli przekraczają one wartość odziedziczonego majątku.

Po zmianach wchodzi w życie zasada dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza, dzięki której odpowiedzialność spadkobiercy nie przekracza wartości aktywów spadkowych. Oznacza to diametralny wzrost bezpieczeństwa dla spadkobierców.

Nowelizacja, oprócz niewątpliwych korzyści dla spadkobierców, niesie ze sobą również pewną niedogodność. Osoby dziedziczące będą odtąd zobligowane do przeprowadzania inwentaryzacji składników otrzymanego spadku. Nie ma przy tym obowiązku, by dokonywał jej komornik, co byłoby kosztowne zważywszy na to, że każde rozpoczęte sześćdziesiąt minut jego pracy to około 400 złotych.

Inwentaryzacja może jak najbardziej być przeprowadzona samodzielnie przez spadkobierców w oparciu o wzór udostępniony na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Sporządzony dokument należy złożyć bezpośrednio w sądzie, albo (to nowość) u notariusza, co jest nie tylko stosunkowo tanie (maksymalny koszt jest rzędu 200 złotych), ale i z pewnością mniej stresujące.

Notariusz obejmuje protokołem przedstawiony mu wykaz inwentarza (zawierający znane spadkobiercom aktywa i pasywa spadku), sporządza z niego wypis i przesyła go do sądu. W razie, gdyby z czasem spadkobiercy odkryli nieznane wcześniej składniki odziedziczonego majątku, w każdej chwili mogą dokonać korekty wykazu inwentarza, a notariusz przygotowuje protokół uzupełniający.

Notariusz może przyjmować wykaz inwentarza od jednego spadkobiercy, grupy spadkobierców, zapisobiorcy windykacyjnego, ale też i wykonawcy testamentu.

Podstawa prawna:
Kodeks cywilny [Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93 ze zmianami].

Źródło: dziennik Gazeta Prawna numer 53/2015 (3946).