Co robić, kiedy jedno z rodzeństwa zostanie pominięte w testamencie zmarłego rodzica? Czy w związku z zachowkiem istnieje termin przedawnienia?

Kobieta, w przeciwieństwie do pozostałego rodzeństwa, nie została nie została powołana w testamencie na spadkobiercę. Jednocześnie w testamencie nie było wzmianki o jej wydziedziczeniu. Wskazani spadkobiercy są w takiej sytuacji zobowiązani do wypłacenia jej zachowku.

Jaka kwota właściwie się należy w związku z tym? Jeżeli dana osoba jest małoletnia, bądź trwale niezdolna do pracy, to mowa jest o 2/3 wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby jej przy dziedziczeniu ustawowym. Jeśli zaś chodzi o inne przypadki, będzie to 50 procent wartości owego udziału, czyli tak zwany zachowek.

Jeżeli osoba uprawniona do otrzymania zachowku jednak go nie uzyskała (czy to przy powołaniu do spadku, czy w formie zapisu), ma prawo zgłosić swoje roszczenie przeciwko spadkobiercy o zapłat kwoty niezbędnej na pokrycie zachowku, lub jego uzupełnienia (Kodeks cywilny – art. 991).

W zapisie tym nie ma jednak wzmianki odnośnie terminu zapłaty zachowku. Należy więc uznać, że obowiązują tu zasady ogólne. Jeżeli więc termin spełnienia nie został wyznaczony, ani też nie wynika z właściwości zobowiązania, to winno ono zostać wypłacone natychmiast po wezwaniu dłużnika do wykonania. Takie wezwanie powinno się złożyć pisemnie (za potwierdzeniem dostarczenia do adresata).

Roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu, przy czym jego termin wynosi 5 lat licząc od dnia, w którym testament został ogłoszony. W praktyce przeważają jednak sytuacje, gdy początek biegu przedawnienia (licząc od momentu wymagalności owego roszczenia) winien być ustalony w stosunku do każdego przypadku indywidualnie.

Co istotne, poprzez wzniesienie pozwu z żądaniem wypłaty zachowku stopuje się bieg przedawnienia roszczenia o zachowek, nawet jeśli w końcu żądana kwota będzie wyższa niż ta sformułowana w pozwie.

Trzeba jeszcze pamiętać, że jeżeli upoważniony nie może uzyskać od spadkobiercy przysługującego mu zachowku, to może on ubiegać się (oczywiście w pewnych granicach) sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku od osoby, na którą poczyniono zapis windykacyjny doliczony do spadku.

Podstawa prawna: Kodeks cywilny [Dz. U. 2014, poz. 121 ze zmianami].

źródło: Gazeta Podatkowa nr 19 (1269)/2016.