Termin na zapłacenie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) wynosi 14 dni od daty zdarzenia. Jego przekroczenie skutkuje koniecznością zapłaty odsetek, a może skończyć się i odpowiedzialnością karną skarbową. Tymczasem znaczna część społeczeństwa nie zdaje sobie sprawy obowiązku jego opłacenia.

Zbigniew Matuszczak, poseł SLD, zwrócił się do ministerstwa finansów z propozycją wydłużenia czasu na uiszczenie PCC w interpelacji poselskiej nr 21235/13.

Podatnik musi samodzielnie obliczyć podatek od czynności cywilnoprawnych i złożyć deklarację PCC-3  w urzędzie skarbowym stosownym do miejsca zamieszkania  (bez wezwania urzędu skarbowego). Rzadko transakcje, które są nim opodatkowane, przebiegają w obecności notariusza – wówczas zwraca on uwagę na konieczność odprowadzenia podatku. Najczęściej podatnicy (przeważnie osoby fizyczne) są pozostawieni sami sobie z tym obowiązkiem, a jeśli nie mają świadomości, że na nich spoczywa, nie robią nic w kierunku uregulowania należności fiskusowi. W konsekwencji kończy się to odpowiedzialnością karna skarbową. To niewiedza, jak podkreśla Krzysztof Biernacki (doradca podatkowy, kancelaria Initium) jest przyczyną zapłaty z opóźnieniem, lub nieuiszczania jej wcale.

PCC jest podatkiem mało znanym. Jest to bezpośrednio związane z metodą jego poboru (samoobliczanie i złożenie deklaracji) oraz raczej niewielkich stawek. Jak stwierdza Piotr Liss (doradca podatkowy, partner RSM Poland KZWS), najważniejszą przyczyną uchylania się podatników przed nim jest zwyczajna niewiedza, toteż nie najważniejsze jest wydłużanie terminu na dokonanie jego płatności, ale edukacja w tej dziedzinie.

Mimo, że fiskus zdaje sobie sprawę z niewiedzy podatników, prawie w każdym przypadku opóźnienia zapłaty PCC nakłada mandat. Można jednak uniknąć grzywny, dzięki instytucji czynnego żalu. Trzeba jednak wiedzieć o takiej możliwości… W przypadku złożenia przez sprawcę wykroczenia (jakim jest przekroczenie terminu zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych) czynnego żalu – muszą oni przeważnie zapłacić tylko należne z racji opóźnienia odsetki – jak wyjaśnia Krzysztof  Biernacki.

Urzędy skarbowe z reguły odstępują od ściągania mandatu po indywidualnym rozpatrzeniu każdej sprawy – tak przekonuje Maciej Koniuszewski ze szczecińskiego biura prasowego IS. Na decyzję organu mają wpływ takie czynniki, jak: czas opóźnienia, czy się ono powtarza, a także, czy brak złożenia deklaracji łączy się z brakiem uregulowania zobowiązania podatkowego. W sytuacji skutecznie wyrażonego czynnego żalu, fiskus z automatu rezygnuje z nałożenia kary. Przez skuteczny czynny żal należy rozumieć samodzielne poinformowanie organu skarbowego o dokonanym opóźnieniu, ZANIM urzędnicy sami odkryją wykroczenie podatnika.

W przypadku wykroczeń skarbowych, ich karalność ustaje , kiedy od momentu ich popełnienia upłynie rok. Jeśli chodzi o niezapłacenie podatku, termin ten liczy się od końca roku, w jakim upłynął termin jego uiszczenia.

Minister finansów odpowiadając na interpelację posła Matuszczaka odparł, że nie widzi potrzeby wydłużania terminu płatności PCC. Dodał, że do czynności cywilnoprawnych strony podchodzą świadomie, nie pod wpływem chwili, często planują je z wyprzedzeniem badając rynek, czy gromadząc fundusze – mają więc wystarczająco dużo czasu, by zapoznać się z przepisami, jakie obowiązują w tym przypadku, także, jeśli chodzi o stronę podatkową. A ewentualne wydłużenie terminu płatności odbiłoby się negatywnie na sytuacji finansowej gmin, do których kasy trafia PCC.